دستگاه های تصفیه اب خانگی یا صنعتی اسمز معکوس  یا RO ، از رایج ترین و پرقدرترین دستگاه های تصفیه آب خانگی به شمار می روند . این دستگاه های تصفیه آب عموما دارای 5 فیلتر یا بیشتر هستند و هر کدام از فیلترها ، وظیفه خاصی را به عهده دارد . بعد از استفاده ، هر فیلتری باید در زمان مناسب خود تعویض و سرویس شود که تخمین این زمان معمولا بر روی بسته بندی فیلتر نوشته شده است و بهتر است مطابق با دستورالعمل تعویض شود . تاریخ انقضا این فیلترها ، مطابق با دستورالعمل است که معمولا بر اساس میزان مصرف و زمان مصرف می باشد >>> عمر مفید فیلتر و زمان تعویض چقدر است ؟ اما بعضی از افراد عادت دارند برای اینکه نخواهند تند تند فیلتر خریداری کنند ، یکبار تعداد قابل توجهی فیلتر خریداری کنند و آنرا تا مدتها و یا سالها مورد استفاده قرار دهند  .

اما سوال مهم دیگری که معمولا برای افراد پیش می آید این است که تاریخ انقضاء فیلترها بدون استفاده کردن چقدر است؟ به عبارتی اگر فیلتری خریداری شود و استفاده نشود ، تا چه زمانی میتوان آنرا نگهداری کرد بدون آنکه کیفیت فیلتر افت پیدا کند ؟؟؟

فیلترهای الیافی : فیلترهای الیافی یا پلی پروپیلن یا PP ، فیلتری ساده است که به صورت فشرده ساخته میشود و وظیفه آن حذف ذرات معلق و گل و لای از آب است . این فیلتر تاریخ انقضاء ندارد و تا هر وقت که بخواهید میتوانید آنرا نگهداری کنید . تنها بعد از گذشت زمان ، ممکن است کمی سخت تر و خشک شود . ماندگاری این فیلترها تا 20 سال بعد نیز مشکلی نخواهد داشت . 

فیلترهای کربن فعال : کربن فعال یک فیلتر مهم در دستگاه تصفیه آب است . طعم و بوی آب بخوبی حذف می شود و همچنین کلر آب کاملا از بین میرود . کربن استفاده شده در این فیلتر ، میتواند گیاهی یا معدنی باشد اما همیشه فیلترهای گیاهی در اولویت هستند . این فیلتر قابلیت ماندگاری بالایی دارد و گذر زمان آسیب جدی به آن نمی زند . تنها بعد از گذشت زمان 5 سال ، کربن فعال کمی سخت تر میشود و طراوت و تازگی روزهای اول را ندارد . ماندگاری این فیلترها تا 20 سال بعد نیز مشکلی ندارد . 

فیلترهای تصفیه آب یخچال : فیلترهای تصفیه آب یخچال نیز همانند فیلترهای کربنی هستند و تاریخ انقضاء زیادی دارند و حتی تا 20 سال ماندگاری خواهند داشت .

فیلترهای قلیایی ، مینرال ، اکسیژن ساز و ...

بجز مینرال که زمان تاثیر خاصی بر روی آن ندارد و هیچ مشکلی ایجاد نمی شود ، فیلترهای اکسیژن ساز و قلیایی کمی حساس تر هستند و عمر مفید کمتری خواهند داشت . توصیه میشود فیلترهای قلیایی و اکسیژن ساز در کمتر از 5 سال بعد از تولید استفاده شوند . البته در این موارد میتوانید به کاتولوگ شرکتهای سازنده و توصیه آنها در مورد با عمر فیلترها و تاریخ انقضاء آنها مراجعه کنید و یا به صورت ایمیلی با شرکت مربوطه مکاتبه داشته باشید .

فیلترهای ممبران یا اسمزمعکوس یا RO

مساله اصلی فیلترهای ممبران هستند که حساسیت بالایی دارند و همیشه نیز قیمتهای بالایی دارند . این فیلترها در 2 نوع بسته بندی در بازار وجود دارد . 

1- ممبران مرطوب یا وت WET

فیلترهای ممبران درون یک بسته بندی حضور دارند که محیط آن کاملا مرطوب است و گاهی به راحتی قطرات آب با چشم قابل مشاهده است . درون این بسته بندی نیز ، آب و مواد نگهدارنده وجود دارد تا از رشد میکروب و باکتری جلوگیری شود . اما این نوع از ممبرانها ، با گذشت زمان خراب خواهند شد و فاسد خواهند شد . در گذشته از این نوع ممبرانها استفاده بیشتری می شد اما به دلیل همین ماندگاری پایین ، امروزه کمتر در بازار به چشم میخورد . این ممبرانها نهایتا 5 سال و بدور از نور خورشید و در دمای مناسب ماندگاری خواهند داشت و بعد از این زمان ، به کلی خراب خواهند شد . در شرایط نامساعد ، مثل نور مستقیم خورشید یا دمای بالا ، عمر بسیار کمتری خواهند داشت و حتی به 1 سال هم نخواهد رسید . 

2- ممبرانهای خشک یا درای DRY

این نوع از ممبرانها ، اکنون در بازار حضور بسیار چشمگیر دارند و اغلب ممبرانهای موجود در بازار از همین نوع هستند . با گذشت زمان کیفیت خود را از دست خواهند داد و ضعیف خواهند شد اما این زمان نسبت به ممبرانهای مرطوب طولانی تر خواهد بود . معمولا نگهداری آنها تا 5 سال هیچ مشکلی ندارد و بعد از گذشت این زمان نیز ، کمی ضعیف شده اما همچنان قابل استفاده خواهند بود . ممبران هایی بعد از 20 سال را استفاده کردیم و هیچ مشکلی نداشتند البته شرایط نگهداری بسیار مهم است و اینکه ممبران درون بسته بندی اصلی و در معرض مستقیم با هوا نباشد و دمای محیط مناسب و بدور از نور مستقیم خورشید باشد .

در کل برای ممبرانها ، شرایط نگهداری خیلی مهم است و تاثیر بسیار زیادی در عمر ممبران خواهد داشت اما لازم نیست آنقدرها بر روی سال ساخت ممبران دستگاه خانگی حساسیت بخرج دهید . البته موارد بالا به شرط باز نشدن ممبران از بسته بندی کارخانه است و در صورت باز شدن بسته بندی ممبران ، عمر آن کاهش خواهد یافت .

ممبرانهای صنعتی البته کمی حساس تر هستند و زمان تولید در کیفیت آب خروجی و عمر و دوام آنها نقش مهمی خواهد داشت . بنابراین این حساسیت برای ممبرانهای صنعتی که هزینه بسیار بالایی دارند ، بجاست و معقول است که شما به دنبال یک ممبران باشید که از تولیدش کمتر از 1 سال گذشته باشد . معمولا ممبرانهای صنعتی 4 اینچ و خصوص 8 اینچ ، با گذشت عمر 3 ساله خریدار کمی خواهند داشت و قیمت پایین تری خواهند داشت . ممبرانهای صنعتی با توجه به شرایط عمر 5 تا 9 ساله قبل از استفاده خواهند داشت اما قطعا افت کیفیت بوجود خواهد آمد . 

فیلترهای رزینی

فیلترهای رزینی با گذشت زمان به شدت دچار افت کیفیت خواهند شد و به تاریخ انقضاء خود نزدیکتر می شوند . مواد رزینی بسیار حساس هستند و زمان نیز بر روی آنها تاثیر جدی می گذارد . با توجه به نوع رزین که دارای طول عمر بیشتر و کمتر هستند ، معمولا رزین با عمر بیشتر از 3 سال طراوت و عملکرد بهینه خود را نخواهد داشت و همچنین با گذشت زمان بیشتر ، طول عمر آن کمتر خواهد بود . بنابراین در زمان خرید فیلترهای رزینی یا رزین ، به تاریخ تولید و انقضاء آن دقت کافی را داشته باشید .

موارد بالا همگی به شرط ن بود که هیچ استفاده ای از فیلتر نشود و همچنین فیلتر نیز در شرایط مناسب نگهداری شود . یکی از مواردی که خیلی سریع فیلتر را خراب میکند ، رطوبت است بنابراین فیلتر حتما در جایی نگهداری شود که هیچ رطوبتی وجود نداشته باشد . اگر حتی فقط یک بار آب به فیلتر رسیده باشد و یا اینکه رطوبت زیادی در هوا وجود داشته باشد ، این فیلتر دیگر زمان ماندگاری بالایی نخواهد داشت و خیلی زود خراب خواهد شد . زیرا باکتری و دیگر عوامل وارد فیلتر شده اند و اکنون در محیط این فیلتر شروع به رشد و تکثیر میکنند و در مدت زمان کوتاهی تمام فیلتر را درگیر خواهند کرد . نتایج یک آزمایش در آلمان اینچنین میگوید :

"آزمایشات در مورد فیلترهای آب منقضی نشان داد که فیلتر آنها دارای بیوفیلمی است که روی آن رشد می کند ، و در بعضی موارد تعداد کلنی های باکتری موجود در آب فیلتر شده تا 10000 برابر بیشتر از آب شیر آب بود."

این بدان معنی است که باکتری هایی مانند E. coli و Legionella ، و همچنین ژیاردیا می توانند درون فیلترها منتظر بمانند. 

نتیجه گیری کلی :

فیلترهای تصفیه آب خانگی به شرط باز نشدن بسته بندی و نگهداری در شرایط مساعد ، ماندگاری طولانی مدت دارند و هیچ جای نگرانی ندارند . اما شرایط برای فیلترهای خاص و فیلترهای صنعتی اینگونه نیست .